Software Defined Radio (SDR) Nedir?

Geleneksel radyo donanımları, radyo sinyallerinin şifresini çözmek ve işlemek için gerekli matematiksel işlemleri, analog devre kullanarak gerçekleştirir. Ancak günümüzde bilgisayarlar, doğru yazılımlarla bu hesaplamaları oldukça hızlı bir şekilde halledebiliyor. Bu gelişmeler, analog radyolara da etki etmiş ve SDR tanımı ortaya çıkmış. Yani yazılım destekli radyo. Başlarda gelişmiş telsizler ile donanım odaklı yapılan bu işlemler, bugün geniş bant ayarı ve şelale ekranları gibi özelliklerle beraber çok daha uygun maliyetlere yapılabilmekte.

RTL-SDR nedir?

İçinde RTL2832U çipine sahip seri olarak üretilen DVB-T TV (Dijital HD TV) USB alıcı dongle’larına bağlanan oldukça ucuz bir yazılım tanımlı telsizdir. Dongle kelimesini de laf arası açıklayalım, USB portlarınıza bağlanan tüm cihazlar dongle olarak adlandırılır. Ve yazının devamında da bu kavramı sıkça kullanacağım. Bu cihazlar esasında bizim uygulamalarımız için yapılmış şeyler değil. Bildiğimiz televizyon alıcısı. 2012 yılında donanım odaklı hacking konuları ile ilgilenen Eric FLy, Linux sürücüsü geliştirici Antti Palosaari ve Osmocom ekibi bu yongaların geniş bant SDR olarak kullanılmasını sağlayan bir modda olduğunu keşfetti. Yani bu sıradan televizyon alıcıları aynı zamanda SDR işlemleri için de uygundu. Elbette özel SDRler ile bu alıcıların performansı bir değil. Ancak fiyatına oranla bu alıcılar da oldukça güzel işler yapabiliyor ve bu konuya meraklı olanlar için uygun fiyatta bir başlangıç imkanı sunuyor. Diğer yandan yaygın biçimde kullanıldığından büyük bir geliştirme ve yazılımcı desteğini de arkasına almış durumda. Haliyle özgür yazılımlar ve konuya dair dökümanlar kolayca keşfedilebiliyor.

Projelerimiz için çok daha güçlü ve kolay kullanımlı donanımlar var. (HackRF, PandwaRF gibi) Ancak fiyatlarına baktığımızda o kadar da uygun olmayacaktır. Hele ki benim gibi öğrenciyseniz 🙂 Bu durumda RTL2832U şeklinde bir arama ile karşınıza çıkacak bir ürünü almanız daha akıl karı. 15 dolardan daha az bir fiyata ulaşabilirsiniz. Aliexpress’ten bir haftada geldi. Satın almak için şu adrese bir göz atabilirsiniz : http://www.rtl-sdr.com/buy-rtl-sdr-dvb-t-dongles/

Ben ise şuradan aldım : https://tr.aliexpress.com/item/32914826153.html

Aldığınız ürünün bant genişliği 3.2 MHz’ye kadar çıkabilir. Ancak bilgisayarınıza bağlı olarak en fazla 2.4 veya 2.8 MHz’ye kadar çalışabileceksiniz. Peki bu cihaz ne yapıyor? Etrafta dolaşan analog telsiz sinyallerini dijitale çeviriyor ve USB portunuzdan, bilgisayarda kullanıma hazır bir biçimde size iletiyor. Bunu nasıl yapıyor? 2MHz değerindeki bant genişliğindeki yığını alıyor ve işe yarar kısmını dijitale çeviriyor. Aşağıdaki görselde daha anlaşılır bir şekilde gösteriliyor. Yeşil kısım bizim dinlediğimiz kısım.

Peki ilk akla gelen uygulamalar neler?

Şifrelenmemiş Polis/ Ambulans / İtfaiye / Askeriye gibi telsiz konuşmalarını dinlemek
Uçak-kule ve diğer konuşmaları dinlemek
Radar kullanan uçak ve gemi gibi taşıtların konumlarını öğrenmek
GSM görüşmeleri ve SMS’leri takip etmek
Bebek monitörleri ve kablosuz telefonları dinlemek
Amatör telsiz konuşmalarını dinlemek
FM radyo ve televizyon yayınlarını takip etmek
Uyduları ve ISS’yi dinlemek

Yapılabilecekler listesini gerçekten birkaç kat uzatabiliriz. Ancak ben en cezbedici olanları listeme aldım.

SDRSharp’a Cihazı Nasıl Entegre Edeceğim?

Peki, sık kullanacağımız bir programdan bahsedelim: SDRSharp (SDR# olarak da yazabilirsiniz fark etmez.) Bunun için Windows bilgisayar ihtiyacımız olacak. XP ve sonrası olacak. Aynı zamanda USB 2.0 ve üstü bir girişiniz olmalı. Eh, bunlara sahip olmamanız pek olası değil sanıyorum. Yine de Linux severler için farklı yazılımlara daha sonra değineceğim.

Şuradan Windows SDR Software Package seçeneğini seçip indirebilirsiniz : https://airspy.com/download/

İndirdiğiniz dosyayı zipten çıkartarak bir klasör haline getirin ve install.bat dosyasını çalıştırın. Bu bat dosyası, SDRSharp ve RTL-SDR cihazınızla çalışmaya başlamanız için gerekli tüm dosyaları indirecek bir komut çalıştıracak, sonrasında da komut penceresini otomatik kapatacak.

Kurulum kısmı tamam. Şimdi RTL-SDR cihazımızı da olaya dahil edelim. Yukarıdaki işlemden sonra zadig.exe isminde bir dosya oluşmuş olmalı. Cihazla beraber gelen CD’yi umarım kullanmamışsınızdır. Çünkü o driver işimize yaramayacak. Kurdunuz ise kaldırın ve zadig.exe’yi çalıştırın. Daha sonra options kısmından List All Devices diyerek mevcut cihazınızı listeleyin.

Daha sonra açılır menüden “Bulk-In, Interface (Interface 0)” seçeneğini seçin. Her şey tamamsa Install Driver’a (replace olarak da geçebilir) basın. Kısa bir süre sonra driver meselesi de hallolmuş olacak. (Bazı PC’lerde, RTL2832UHIDIR veya RTL2832U gibi, bir seçenek görebileceğinizi unutmayın. Bu da geçerli bir seçimdir). (“Bulk-In, Interface (Interface 1)” veya “USB Receiver (Interface 0)” seçmeyin). Windows güncellemeleri esnasında sıkıntı yaşayabilirsiniz. Bu durumda tekrar driverı yüklemeyi deneyin.

Tamamdır kurulum işleri ile şimdilik işimiz bitti. SDRSharp.exe’yi çalıştırın. Source kısmından “RTL-SDR / USB” seçeneğini seçin.

Daha sonra oynat düğmesine basarak havada olan bitenleri toplamaya başlayabilirsiniz. Şimdi, basit bir test yapıp FM radyo yayınlarını dinleyelim. Bildiğiniz, şu müzik çalan radyo kanalları… 88MHz ile 108 MHz arasındaki istasyonları bir araştırın. Sol üst kısımdan WFM modunu seçin. Eğer güzel de bir müzik duyduysanız cihazın çalışır olduğundan emin olabilirsiniz.